W tym miejscu znajdują się opisy i zdjęcia najważniejszych zabytków Chełmży.Zapraszamy do naszego miasta. Zdajemy sobie sprawę z tego, w jakim pięknym miejscu żyjemy i zależy nam, aby każdy gość docenił jego uroki. Wiele tu cennych zabytków, ciekawych miejsc, jeszcze nie do końca odkrytych. Chełmża to nie tylko fakty historyczne,to miasto pełne tajemnic, niewyjaśnionych zagadek. Miejsce to słynie z ciekawych legend, mitów. Dzielimy się z Państwem informacjami o naszej małej ojczyźnie, by zachęcić do odwiedzenia osobiście Chełmży i okolic.
Bazylika konkatedralna Świętej Trójcy
Kościół gotycki, trójnawowy, o korpusie halowym, z transeptem. Jego architektura łączy elementy typowej architektury katedralnej, tj. transept, dwuwieżową fasadę i wieżyczki przy transepcie, z formami typowymi dla architektury zakonów żebraczych (franciszkanów i dominikanów), czyli prostokątne prezbiterium bez obejścia. Katedrę erygowano w 1251 roku. W 1422 roku świątynia została niemal doszczętnie zniszczona wskutek działań wojennych (wojna golubska), dlatego jej współczesne wyposażenie pochodzi głównie z renesansu i baroku. czytaj więcej
Bł. Juta i bp. Heidenryk
Juta Sangerhausen urodziła się około 1220 r. w Turyngii. Owdowiawszy młodo, rozdała majątek ubogim i od tej pory prowadziła życie pielgrzymie i żebracze. Według tradycji, wielki mistrz krzyżacki – Anno von Sangerhausen zaprosił Jutę do ziemi chełmińskiej, aby wspierać miejscowych chrześcijan modlitwą i przykładem.. czytaj więcej
Rynek chełmżyński
Chełmża uzyskała prawa miejskie w 1251 r. Historia miasta sięga jednak połowy VII w n.e. Wtedy na te tereny zaczęła napływać ludność słowiańska z plemienia Goplan. Za panowania pierwszych Piastów Chełmża (zwana wtedy Łozą) była okazałym grodem obronnym i wchodziła w skład kasztelanii chełmińskiej. Na początku XIII w. miasto zostało nadane Konradowi Mazowieckiemu... czytaj więcej
Wieża ciśnień
Wieżę wybudowano w latach 1900 -01 na potrzeby powstających wtedy wodociągów miejskich. Jednak historia chełmżyńskich wodociągów sięga czasów średniowiecznych, kiedy w roku 1255 mistrz krzyżacki Poppo van Osterna zatwierdził budowę drewnianej instalacji wodnej. W XIX wieku wodę czerpano bezpośrednio z jeziora, ze specjalnie wybudowanych do tego celu pomostów. Ówczesne władze zaplanowały budowę kanalizacji, by poprawić warunki życia mieszkańców Chełmży. Na początku XX wieku wywiercono studnie, w których zamontowano pompy sprowadzone z Bremy. Potem powstała siedmiokondygnacyjna wieża, która mieści w sobie zbiornik o pojemności 350 m3 (!) wody. Budowla jest cennym zabytkiem techniki, jej ponadstuletnie urządzenia funkcjonują do dziś. O jej wartości historycznej decyduje neogotycki styl, unikalny czworoboczny korpus zwieńczony czworobocznym dachem, fachwerkowe mury. Wieża należy do zabytków klasy „0” w skali Europy.
Kościół św. Mikołaja
Pierwsza wzmianka o Kościele p.w. św. Mikołaja pochodzi prawdopodobnie z 1248 roku, są jednak przypuszczenia, że mógł on istnieć już w X-XI w., w czasach pierwszych Piastów. Kościół został wybudowany z cegły i kamieni polnych, posiada prezbiterium zwrócone ku wschodowi. Kościelną wieżę pokrywa dach czterospadowy z osadzoną na szczycie latarnią, zwieńczoną iglicą. Świątynia jest trójnawowa, z neogotyckim transeptem i masywną wieżą od strony zachodniej... czytaj więcej
Dom rodziny Frelichowskich
Błogosławiony ks. Stefan Wincenty Frelichowski urodził się w 22 stycznia 1913 roku w Chełmży, skończył Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie, został wikariuszem w parafii Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Toruniu. Zajmował się chorymi, pracował z młodzieżą, był kapelanem harcerzy. Aresztowany już we wrześniu 1939 roku, więziony w kilku obozach koncentracyjnych, by ostatecznie trafić do Dachau, gdzie sprawował posługę kapłańską i opiekował się chorymi. Zaraziwszy się tyfusem zmarł 23 lutego 1945 r., na dwa miesiące przed wyzwoleniem obozu..... czytaj więcej
Kaplica Zawiszów Czarnych w Chełmży
Kaplica Zawiszów Czarnych herbu Sulima z Warszewic to grobowiec rodzinny, jedna z dwóch kaplic znajdujących się na tzw. starym cmentarzu w Chełmży. Jest to neobarokowy zabytek sepulkralny wzniesiono w 1879 roku. Mauzoleum powstało w miejscu dawnego średniowiecznego kościoła św. Jerzego ze szpitalem (przytułkiem) dla trędowatych, który rozebrano w 1827 roku. Fronton bogato zdobionej budowli zwieńczonej krzyżem zdobią herby nawiązujące do bitwy pod Grunwaldem... czytaj więcej
Kaplica rodu Kalksteinów w Chełmży
Kaplica rodu Kalksteinów z Pluskowęs to jedna z dwóch zabytkowych kaplic cmentarnych znajdujących się na tzw. starym cmentarzu w Chełmży. Jest to oktagonalne (ośmiokątne) neorenesansowe mauzoleum wzniesione przypuszczalnie między 1858 a 1862 rokiem. Jego projekt przypisywany jest poznańskiemu architektowi Stanisławowi Hebanowskiemu, pracującemu na zlecenie miejscowych rodów ziemiańskich i odpowiedzialnemu za przebudowę pałacu Kalksteinów w Pluskowęsach... czytaj więcej
Okolice Chełmży
Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Kiełbasinie
Kiełbasin to niewielka miejscowość położona 10 km od Chełmży. Znajdujący się tam kościół Najświętszej Marii Panny został najprawdopodobniej zbudowany na początku XIV wieku. Jednak źródła historyczne podają, że istniał on już w XIII wieku. Nie zachowały się dokumenty pisane dotyczące powołania parafii (pierwsze wzmianki z lat 1410 – 1413), mogła być ona założona przez Krzyżaków, co sugeruje specyficzna bryła kościoła.... czytaj więcej
Kościół Św. Marii Magdaleny w Biskupicach
Biskupice znajdowały się wśród wsi przekazanych 22 lipca 1251 r. przez biskupa Heidenryka kanonikom kapituły chełmżyńskiej. Pierwszą informację o istniejącej tu placówce duszpasterskiej spotykamy w dokumentach z 1338 r. Parafia należała do dekanatu chełmżyńskiego......... czytaj więcej
Kościół i pałac w Nawrze
Nawra wzmiankowana była w 1248 r. Według dokumentu biskupa chełmińskiego Heideryka, wioska w tymże roku stanowiła własność Fryderyka i Peregryna, rycerzy niemieckich, którzy otrzymali tę wieś od Krzyżaków.
Znajdujący się tu gotycki kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej zbudowano w XIV w. z kamienia polnego. Po zniszczeniach w czasie wojen szwedzkich został odbudowany i przebudowany w stylu barokowym po 1661 r. W późniejszym czasie dobudowano barokową wieżę zwieńczoną hełmem. W takiej formie dotrwał do naszych czasów.Pierwotnie kościół nosił tytuł św. Mateusza, lecz w czasie wojen szwedzkich obrano na patronkę św. Katarzynę Aleksandryjską.... czytaj więcej
Kościół św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Grzywnie
Leżąca zaledwie 3 km od Chełmży Grzywna po raz pierwszy była wzmiankowana w 1285 r. W 1293 r. została nadana przez Krzyżaków biskupowi kujawskiemu Wisławowi w ramach wymiany dóbr. Znajduje się tu jeden z najstarszych - z przełomu XIII i XIV w. - kościołów gotyckich na ziemi chełmińskiej. Według tradycji parafia tutejsza została erygowana w końcu XIII w. przez Wisława, sama świątynia pochodzi również z jego fundacji.... czytaj więcej